Mattheis, Jenneke en hun buitenechtelijk kind

Mattheis is de 4^e stamhouder Groothoff die in Zaltbommel terecht komt. Hij wordt in 1779 geboren in het wijkje Öderich, tegen de stadsmuur van Duisburg, en ingeschreven in het doopboek van de Salvatorkerk. Zijn vader Arnold is dagloner, een arbeider zonder dienstverband; dat kan in de haven of in de landbouw zijn, dat weten we niet. Uit het doopboek:

Dem Arnold Groothoff einem Taglöhner allhier in Öderich ist von seiner Ehefrau Gertr. Eferts de 19 Julii 1779 ein Söhnlein gebohren und desselbe de 22. Id getauft und gennent worden Mattheis. Beij dem Prediger Kraft im Hause.

De schrijfwijze Mattheis wordt later niet meer gebruikt, toch wil ik er aan vasthouden, het is tenslotte zijn doopnaam.
Mattheis is de 5^e zoon in het gezin, in 1783 wordt er nog een zusje geboren. Het is echter een droevig jaar, eerst overlijdt de oudste zoon Gerhard, 16 jaar oud, dan sterft moeder Gertrud in het kraambed en ook overlijdt het pasgeboren zusje, twee dagen jong.
Vader Arnold hertrouwt in 1785 en er worden nog 2 jongens en een meisje geboren. Als Mattheis 13 is sterft zijn vader. Over de jeugd van Mattheis heb ik eerder een verhaal geschreven.

Jenneke
In 1802 duikt Mattheis in Zaltbommel op, na zijn broers Willem, Johannes en Hendrik; het verhaal gaat dat hij soldaat is geweest, maar daar heb ik geen bewijzen voor gevonden. Hij krijgt omgang met een Rooms-katholiek meisje Johanna Jansen uit Horssen. Horssen is een dorp in het Land van Maas en Waal. De roepnaam van Johanna is Jenneke, een veel voorkomende naam later in de familie Groothoff. Jenneke is een dochter van Johannis Francen en Johanna Schalk. Soms krijgt Jenneke het patroniem Jansen (dochter van Jan) mee, soms de achternaam Francen.

Matthijs Arnold
Op 7 mei 1805 wordt in de RK kerk van Zaltbommel een jongetje Mathias gedoopt:

Baptizatus est Mathias filius naturalis Johannae Jansen. Susceptores Antonius et Maria Jansen. Supplevit Maria Herders.
(Gedoopt Mathias een natuurlijk zoon van Johanna Jansen. Ondersteuners Antonius en Maria Jansen, vervangen door Maria Herders).

Filius naturalis, een natuurlijke zoon, een omschrijving om aan te geven dat het geen wettelijk geboren kind is, een buitenechtelijk kind dus.
Susceptores = ondersteuners, de peter en meter.
Supplevit: blijkbaar was Maria Jansen verhinderd, zij werd vervanger (als doopgetuige) door Maria Herders.

Intussen loopt Mattheis zich in Zaltbommel te verbijten. Hij wil graag trouwen met de moeder van zijn zoon. Misschien gaan ze beiden op bezoek bij dominee Kist, hij Hervormd en zij Rooms-Katholiek, dat was geen sinecure. Werd in die tijd de uitdrukking “twee geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen” al gebruikt?
In ieder geval trouwt op 5 oktober 1805 het stel voor de wet: Mattheis Groothoff, jongeman, oud 32 jaren, geboren te Duisburgh aan de Roer en wonende te Zalt Boemel,  en Johanna Francen, jonge dochter, oud 29 jaren, geboren te Horssen.

De wederzijdse ouders zijn al overleden.
Bij dit huwelijk wordt het kind Matthijs geëcht en krijgt als 2^e naam Arnold; bij de volkstelling van 1810, l’Etat du population, staat hij zelfs als Arnoldus vermeld. Is dat zijn roepnaam?

Op 3 november is de kerkelijke inzegening, waarbij een en ander nog eens benadrukt wordt. Ik weet niet of het toen en daar de gewoonte was om voorafgaande aan de inzegening schuld te belijden vanwege het voorechtelijke kind. Het bruidspaar moet wel beloven, hoewel het kind rooms-katholiek gedoopt is, het hervormd op te zullen voeden.

Getrouwd in de kerke te Zalt Boemel den 3^e November 1805. Volgens extract uit het register der getrouwde der kerke te Zt Boemel en dito 9 Nov. 1805 door den predikant J.G. Kist ondertekend houdende dit extract verder, dat het kind Matthijs Arnold Groothoff voor de voltrekking van ’t huwelijk geboren, en door het huwelijk van desselvs ouders geëcht en gemelde ouders tegelijk overeengekomen zijn gemelde hun kind, dat in de Roomsche kerk is gedoopt in den hervormden Godsdienst op te voeden; alhier vertoont en aangetekent op dito 9 Nov. 1805.

Leeftijd
Mattheis geeft op dat hij 32 jaar is, maar geboren in 1779 kan hij in 1805 pas 26 jaar zijn. Weet hij het niet of wil hij het niet weten? Hij is dus 3 jaar jonger i.p.v. 3 jaar ouder dan Jenneke. Dit leeftijdsverschil van zo’n drie jaar, waarbij de echtgenote ouder is, komt merkwaardig genoeg nog enkele malen voor in hun nageslacht.
Bij kleinzoon Hendrik (1884), diens zoon Christiaan Hendrik Frederik (1913) en diens achterkleinzoon Christiaan Mattheis (!) in 2005, 200 jaar na stamvader Mattheis.